Umumî Açıklama: Hayâ, lügat olarak, ayıplanan bir şeyin korkusuyla insanda hâsıl olan değişme ve inkisâr mânasına gelir. Mamafih, herhangi bir sebeple bir şeyin mücerred terkine de hayâ dendiği olmuştur. Aslında terk, hayâ değil, hayânın gerektirdiği şeylerden biridir. Râğıb: “Nefsin kendini kabih şeyi yapmaktan tutmasıdır” diye tarif edip açıklar: “Hayâ insana has bir duygudur. Bununla her istediğini yapmaktan kendini alıkoyarak hayvandan ayrılır. İffet ve hayırdan mürekkeptir. Bu sebeple hayâ sahibi çok şecaatli olamaz. Nadir şecaat sahipleri utangaçtır.” Hayâyı, “nefsin, mekruh addedilen şeyi işlemek korkusuyla kendisini tutmasıdır” diye tarif edenler de olmuştur. Burada işlenmesinden korkulan mekruh dinî bir mekruh olabilir, aklî bir…
Yazar: admin
Umumî Açıklama: Hulk (veya huluk), Nihâye´de din, tab´ ve seciyye olarak açıklanır. Dilimizdeki huy´un karşılığıdır. Bazen tabiat kelimesini de bu mânada kullanırız. Hulk ile, bir bakıma insanın nefsi olan bâtınî sûreti ve evsâfı ifade edilir. Tıpkı zâhirî sûret ve evsâfına da halk dendiği gibi. Nefsin iyi ve kötü vasıfları vardır. Sevab ve ikab, zâhirî sûretin evsafından çok, bâtınî sûretin evsafına taalluk etmektedir. Hulk şu hadise göre fıtrîdir ve yaratılıştan gelen bir vasıftır: إنَّ اللّهَ قَسَّمَ بَيْنَكُمْ اَخَْقَكُمْ كَمَا قَسَّمَ بَيْنَكُمْ اَرْزَاقَكُمْ “Allah aranızda rızkınızı taksim ettiği gibi ahlâkınızı da taksim etmiştir.” Huyun yaratılıştan geldiğini ifade eden bir diğer hadis, Resûlullah…
Umumî Açıklama: Havf da denen korku, insanda mevcut mühim hislerden biridir. Hayatın muhafazası için insan fıtratına Yaratıcı tarafından konmuştur. İnsan ve hayvanlarda müştereken bulunur. Korku hissi olmayan insan yoktur, denebilir. Bu hissin insan üzerinde büyük etkisi vardır. Birçok yönlenmeler bu his vasıtasıyla gerçekleşir. Bu hususu sathî olarak değerlendiren bir kısım pozitivist ve tekâmülcü espriler, insanlardaki din duygusunun temelinde korkunun olduğunu söyleyecek kadar ifrata kaçmışlardır. Onlara göre insan korktuğu şeylere, onların zararından kurtulmak için tapınmaya başlamıştır. Gerçekten insan dünyevî ve fani şeylerden korkmayı ifrat dereceye götürecek olursa ortaya çıkan durum bir şirk-i hafî olur ve bir taabbüd, bir nevi din mahiyetini…
KÜRSÜ, ARŞ VE GÖK KÜRESİ KÂİNAT KÜREVÎ Mİ ALLAH´A MEKAN İZÂFESİ Mİ BAŞKA DÜNYALAR MI YEDİ ARZ MESELESİ BAZI SORULAR VE CEVAPLAR. ALEMİN YARADILIŞI BÖLÜMÜ Umumî Açıklama: Yaratılış, yani varlığın başlangıcı meselesi düşünen insanlığın en eski meselelerinden biri, belki de birincisidir. Kendini tabiattan ayrı ve müstakil bir varlık olarak hisseden her insan, ilk iş olarak kendi aslını, insanlığın aslını düşünecek ve soracaktır. Bu mevzuda elde edeceği bilgi, kişiyi ister istemez, etrafını saran fizik çevrenin, yani Dünya´nın, semâvatın, Ay, Güneş ve yıldızların da aslını sormaya sevkedecektir. İlk başlangıcı, menşei araştıran insan zihni orada kalmayıp, bunun tabiî sonucu olan bir başka soruya…
BİRİNCİ BÂB HİLÂFET VE EMİRLİGİN AHKÂMI BİRİNCİ FASIL İMAMLAR KUREYŞ´TENDİR. İKİNCİ FASIL İMAMLIĞI VE EMİRLİĞİ SAHİH OLANLAR ÜÇÜNCÜ FASIL İMAM VE EMİRİN VAZİFELERİ DÖRDÜNCÜ FASIL EMİR OLMANIN KÖTÜLÜĞÜ. Umumî Açıklama BEŞİNCİ FASIL. İMAM VE EMİRE İTAATİN VACİB OLUŞU 1- CEMAAT MESELESİ CEMAATTEN MAKSAD NEDİR CEMAATTEN AYRILANLARI TEL´İN TEFRİKA ÇIKARACAK ŞEYLERDEN KAÇINMAK CEMAAT YOKSA 2- UMMİYE BAYRAK 3- ASABİYET ALTINCI FASIL. İMAMLARIN VE EMİRLERİN YARDIMCILARI İKİNCİ BÂB HÜLAFÂ-İ RAŞİDÎN VE ONLARIN SEÇİMLERİ BAZI HÜKÜMLER HADİSTEN ÇIKARILAN BAZI HÜKÜMLER HADİSİN İFADE ETTİGİ FAYDALAR HİLAFET VE İMAMETLE İLGİLİ BÖLÜM Bu bölümde iki bâb vardır. BİRİNCİ BÂB HİLAFET VE İMAMETİN AHKÂMI (Bu bâb 6…
Umumî Açıklama: Hul´ ve hal´ giyilmiş bir elbiseyi çıkarmak mânasındadır. Ancak hul´, bir nevi boşanmayı ifadede ıstılah olmuştur. Muhâlaa kelimesi de aynı mânada kullanılır. Karı ile koca, aralarındaki ilginin fazlalığı sebebiyle, bizzat âyet-i kerimenin nassıyla (Bakara 187) birbirlerine libas (giysi) olarak tavsif ve telâkki edilmişlerdir. Şu hâlde boşanma, bu elbisenin çıkarılmasına teşbih edilerek hul´ denmiştir. Hul´ boşanmanın bir nev´idir. Daha ziyade kadının boşanma talebinin erkek tarafından kabul edilmesiyle vukua gelen boşanmayı ifade eder. Boşanma yetkisi normalde erkeğin elinde bulunması sebebiyle, kadın, bir ivâz (karşılık) mukabilinde kocasını boşanmaya ikna etmiştir. Mesela mehr-i muacceli iade eder, mehr-i müeccelinden vazgeçer veya belli bir…
ZEBÂİH (KESİMLER) BÖLÜMÜ BİRİNCİ FASIL KESİM ÂDABI VE YASAKLARI İKİNCİ FASIL KESİŞ ŞEKLİ VE YERİ ŞER´Î KESİM ÜÇÜNCÜ FASIL KESME ÂLETİ DÖRDÜNCÜ FASIL YENMESİ YASAK OLAN KESİLMİŞLER ZEBÂİH (KESİMLER) BÖLÜMÜ (Bu bölümde dört fasıl vardır) BİRİNCİ FASIL KESİM ÂDÂBI VE YASAKLARI İKİNCİ FASIL KESİŞ ŞEKLİ VE YERİ ÜÇÜNCÜ FASIL KESME ÂLETİ DÖRDÜNCÜ FASIL YENMESİ YASAK OLAN KESİLMİŞLER Dinleri birbirinden ayıran hususlar sâdece inanç ve ibadetlerle ilgili şeyler değildir. Bugün Kültür kelimesiyle ifâde edilen medenî hayatın maddî ve mânevî bütün levâzımına giren şeylerde dinin bir sözü vardır. Her dinde olmasa bile İslâm´ın kesinlikle bir sözü vardır: Haram der, helâl der, müstehab…
DÜNYANIN VE YERYÜZÜNDEKİ BAZI YERLERİN ZEMMEDİLMESİ BÖLÜMÜ UMUMÎ AÇIKLAMA BİRİNCİ FASIL DÜNYANIN ZEMMİ VE KÖTÜLENMESİ İSLAM´IN REDDETTİGİ DÜNYA İKİNCİ FASIL YERYÜZÜNDEKİ BAZI YERLERİN ZEMMİ DÜNYANIN VE YERYÜZÜNDEKİ BAZI YERLERİN ZEMMEDİLMESİ BÖLÜMÜ (Bu kitapta iki fasıl vardır) BİRİNCİ FASIL DÜNYANIN ZEMMİ İKİNCİ FASIL YERYÜZÜNDEKİ BAZI YERLERİN ZEMMİ UMUMÎ AÇIKLAMA Hadis kitaplarının, daha ziyade, zühd ve rikak´la ilgili bölümlerinde yer alan bir kısım hadisler dünyayı ve dünyaya ait bir kısım tezâhürleri, davranışları zemmeder, yani kötüler. Bu çeşit hadisler, herkes tarafından, Şâri´in kasdettiği geçek mânâda anlaşılmıyor. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de bunların yorumunda ifrat ve tefritlere düşüldüğünü sıkça görmek mümkündür. Bu yanlışlıkların sonucu…
RAHMET BÖLÜMÜ UMUMÎ AÇIKLAMA BİRİNCİ FASIL MERHAMETLİ OLMAYA TEŞVİK İKİNCİ FASIL ALLAH´IN RAHMETİ ÜÇÜNCÜ FASIL HAYVANLARA MERHAMET DİNİMİZDE HAYVANLARA VERİLEN EHEMMİYET HAYVANLARIN KORUNMASI 1-KUR´ÂN´DA HAYVANA VERİLEN YER 2- HZ. PEYGAMBER´İN SÜNNETİNDE HAYVANIN YERİ İYİ MUÂMELE VE MERHAMET HAYVAN HAKLARI HZ. PEYGAMBER´İN HAYATINDA HAYVAN AV TAHDİDİ ÇOCUK TERBİYESİ VE HAYVAN RAHMET BÖLÜMÜ (Bu bölümde üç fasıl vardır) BİRİNCİ FASIL MERHAMETLİ OLMAYA TEŞVİK İKİNCİ FASIL ALLAH´IN RAHMETİ ÜÇÜNCÜ FASIL HAYVANLARA MERHAMET UMUMÎ AÇIKLAMA Rahmet, aslında dilimizde karşılığı olmayan kelimelerden biridir. Mamafih, bu kelimenin Arapçada ifâde ettiği mânalardan birine yakınlık arzeden “acımak”, “esirgemek” gibi kelimelerle tercüme edilmek istenmişse de, yanlıştır. Acımak derinliği olmayan,…
RIFK BÖLÜMÜ UMUMÎ AÇIKLAMA HZ. PEYGAMBER´İN SÜNNETİNDE RIFK VE MÜLAYEMET RIFK BÖLÜMÜ UMUMÎ AÇIKLAMA: Rıfk, kelime olarak mülâyemet, letâfet, yumuşaklık, tatlılık mânalarına gelir, sertlik ve kabalığın zıddıdır. İslâm ahlâkında gerek insanlara ve gerekse hayvanlara karşı muâmelede en mühim prensiplerden biri rıfk´dır. Resûlullah (aleyhissalâtü vesselâm)´in Kur´ân-ı Kerîm´de yer verilen mümtaz ahlaklarından biridir (Âl-i İmrân 156). Bu mevzuda çok sayıda rivâyet mevcuttur. İslâm ulemâsının da rıfkın ehemmiyetini ifâde eden açıklamaları, rıfkla ilgili menkîbeleri vardır. Bu bölümde müellifimiz sadece dört hadis kaydetmiştir. Biz mevzuun ehemmiyetine binaen, bahsin sonunda Resûlullâh´ın sünnetinde rıfkla ilgili bir açıklamayı kaydedeceğiz.[1] ـ1ـ عن عائشة رَضِيَ اللّهُ عَنْها قالت: ]قال…